Μαϊντανός … γιατί η φύση γνωρίζει πάντα καλύτερα

O μαϊντανός είναι ένα διετές, ιθαγενές φυτό που ανήκει στο γένος πετροσέλινον της οικογένειας των σελινοειδών. Ενδημικό φυτό της λεκάνης της Μεσογείου, χρησιμοποιήθηκε πρώτα για τις ιαματικές του ιδιότητες προτού χρησιμοποιηθεί ως τρόφιμο. Η θρεπτική του αξία είναι μάλλον υποτιμημένη, διότι η χρήση του εντοπίζεται κυρίως στη διακόσμηση των πιάτων. Μάλλον άδικα, αν αναλογιστούμε ότι οι θεραπευτικές του ιδιότητες επιβάλλουν να βρίσκεται πάντα στο τραπέζι μας!

Οι αρχαίοι Έλληνες δεν τον χρησιμοποιούσαν, αλλά οι Ρωμαίοι όχι μόνο τον χρησιμοποιούσαν στη μαγειρική τους, αλλά και στις μεγάλες τους γιορτές φορούσαν στο κεφάλι στεφάνια από μαϊντανό, για να απορροφά τις αναθυμιάσεις του κρασιού και για να αποφεύγουν το μεθύσι. Η παράδοση αναφέρει ότι ήταν ένα από τα συστατικά του κώνειου που ήπιε ο Σωκράτης. Η δυναμωτική, όμως, δράση του μαϊντανού αποτελούσε αναπόσπαστο συστατικό χυμών που έπιναν οι Ρωμαίοι μονομάχοι.

Τι προσφέρει στον οργανισμό μας;

Ο μαϊντανός, μαζί με άλλα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι, ανήκουν στα τρόφιμα με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ. Τα τελευταία χρόνια, όμως, μελετάται η σχέση της βιταμίνης Κ με την οστεοπόρωση. Φαίνεται ότι η βιταμίνη Κ παίζει σημαντικό ρόλο στην προαγωγή της υγείας των οστών, είτε μέσω της οστεοκαλσίνης είτε μέσω άλλων μηχανισμών (μελέτες δημοσιευμένες στα επιστημονικά περιοδικά Journal of Nutrition και Biochemical and Biophysical Research Communications το 1996). Γι αυτό, ειδικά άτομα με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση, όπως οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και οι ηλικιωμένοι, θα πρέπει να λαμβάνουν επαρκή ποσότητα βιταμίνης Κ.

Άλλες ευεργετικές επιδράσεις του μαϊντανού αποδίδονται κυρίως σε δύο είδη συστατικών που περιέχει: τα αιθέρια έλαια και τα φλαβονοειδή. Τα συστατικά των αιθέριων ελαίων, και κυρίως η μυριστισίνη, έχει αποδειχθεί σε μελέτες που έγιναν σε ζώα, ότι εμποδίζει το σχηματισμό όγκων, και ειδικά αυτών στους πνεύμονες. Ο μαϊντανός, εξαιτίας των αιθέριων ελαίων του, θεωρείται χημειοπροστατευτικό τρόφιμο, και ειδικότερα ότι εξουδετερώνει συγκεκριμένα είδη καρκινογόνων ουσιών, όπως τα βενζοπυρένια που βρίσκονται στον καπνό του τσιγάρου και απελευθερώνονται με το ψήσιμο στα κάρβουνα.

Τα φλαβονοειδή, ειδικά η λουτεολίνη, εμφανίζουν αντιοξειδωτική δράση, εξουδετερώνουν δηλαδή τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, μόρια που προσκολλώνται σε διάφορα μόρια του σώματος και προκαλούν αλλοιώσεις ή καταστροφές, οι οποίες έχουν συσχετισθεί με την εμφάνιση και εξέλιξη διαφόρων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης και διάφοροι τύποι καρκίνου.

Ο μαϊντανός, πέρα από τα φλαβονοειδή, παρουσιάζει αντιοξειδωτική δράση και μέσω της βιταμίνης C, αλλά και του β-καροτενίου που περιέχει. Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C και β-καροτένιο έχει συσχετισθεί με μειωμένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά και άλλα νοσήματα. Οι βιταμίνες αυτές έχουν και άλλες ευεργετικές επιδράσεις, μέσω άλλων ιδιοτήτων τους. Λειτουργούν, για παράδειγμα, ως αντιφλεγμονώδεις παράγοντες, προσφέροντας ίσως προστασία σε καταστάσεις, όπως η οστεοαρθρίτιδα ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Ειδικά για τη βιταμίνη C, μία έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Annals of the Rheumatic Diseases, το 2004, και παρακολούθησε περισσότερα από 20.000 άτομα, βρήκε ότι τα άτομα με τη χαμηλότερη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C παρουσίαζαν τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ενός συγκεκριμένου είδους αρθρίτιδας σε σχέση με τα άτομα με την υψηλότερη κατανάλωση.

Ο μαϊντανός περιέχει και σημαντική ποσότητα φυλλικού οξέος. Η βιταμίνη αυτή διαδραματίζει διάφορους ρόλους στον οργανισμό. Τα τελευταία χρόνια έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον σε σχέση με τις καρδιοπροστατευτικές της ιδιότητες.

Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για τη μετατροπή της ομοκυστεΐνης σε μόρια που είναι αβλαβή για τα αγγεία. Χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέος οδηγούν σε συσσώρευση ομοκυστεΐνης, η οποία προκαλεί άμεσα βλάβες στα αγγεία και αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο (Journal of Thrombosis and Haemostasis 2005). Το φυλλικό οξύ είναι, επίσης, απαραίτητο για την ομαλή διαίρεση των κυττάρων, οπότε φαίνεται σημαντικό στην προστασία από καρκίνο σε περιοχές του σώματος με υψηλό ρυθμό διαίρεσης κυττάρων, όπως είναι το κόλον και ο τράχηλος της μήτρας.

Επίσης, φαίνεται να ευνοεί την πέψη των τροφών, καθώς αυξάνει την κινητικότητα του εντέρου χάρη σε ένα από τα κύρια αιθέρια έλαιά του που ονομάζεται myristicin. Σε αυτό οφείλεται και η ελαφρά παραισθησιογόνος δράση που του αποδίδεται. Η myristicin έχει όμοια δομή με αυτή των αμφεταμινών και πιθανολογείται ότι σε αυτό οφείλονται κάποιες από τις ιδιότητές της.

Παραδοσιακά, ο μαϊντανός έχει χρησιμοποιηθεί για τις αντισηπτικές του ιδιότητες, ενώ ο νωπός χυμός του συστήνεται σε πυρετό, βήχα, γρίπη, ναυτία από «στομαχικό ίλιγγο», αλλά και την κακοσμία της αναπνοής.

Σε ποιες περιπτώσεις μας ωφελεί ιδιαιτέρως;

• Μία από τις ιδιότητες του μαϊντανού είναι ότι βοηθά στην αποβολή των τοξινών από τον οργανισμό, γι’ αυτό και συνιστάται σε παθήσεις του ήπατος.

• Τα φύλλα του ανακουφίζουν από τους πόνους στο στομάχι, αρκεί να αποξηράνετε μερικά, να τα κοπανίσετε μέχρι να γίνουν σκόνη και να πίνετε μικρή ποσότητα με νερό κάθε μέρα.

• Μπορείτε να καταναλώνετε το ρόφημα όταν αντιμετωπίζετε πρόβλημα χώνευσης.

• Είναι ανακουφιστικό ρόφημα τις ημέρες που υποφέρετε από κρυολόγημα, ενώ διευκολύνει αισθητά στο να απαλλαγείτε από τον ενοχλητικό βήχα.

• Έχει εξαιρετικές αντισηπτικές ιδιότητες, δυναμώνει γενικά το ανοσοποιητικό σύστημα και ενισχύει τη νεφρική λειτουργία με μία ήπια διουρητική δράση. Είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός αν υποφέρετε από πέτρες στα νεφρά. Σε αυτή την περίπτωση καταναλώστε κάθε πρωί ένα ποτήρι αφέψημα μαϊντανού. Πιο συγκεκριμένα, για την ψαμμίαση και τις πέτρες στα νεφρά βράζουμε300 γρ.μαϊντανό σε ένα λίτρο νερό μέχρι να μείνουν τα δύο τρίτα και πίνουμε 1 ποτήρι του κρασιού κάθε πρωί νηστικοί.

• Ο χυμός του είναι θεραπευτικός σε μολύνσεις των ματιών, στην επιπεφυκίτιδα και τη βλεφαρίτιδα. Σε λίγο βαμβάκι ρίξτε λίγες σταγόνες χυμό μαϊντανού και «σκουπίστε» την περιοχή όπου αντιμετωπίζετε το πρόβλημα.

• Ως κατάπλασμα, τα πολτοποιημένα φύλλα του μαϊντανού προλαβαίνουν τις μαστίτιδες κατά το θηλασμό, ενώ ως λοσιόν εμποδίζουν την τριχόπτωση.

• Τρίψιμο με φύλλα μαϊντανού ανακουφίζει από τσίμπημα μέλισσας.

• Αφέψημα από κοτσάνια μαϊντανού, γάλα και μέλι κατευνάζει τη στηθάγχη.

• Δοκιμάστε να μασήσετε για αρκετή ώρα φρέσκο και ωμό μαϊντανό σε περίπτωση που έχετε καταναλώσει σκορδαλιά ή τζατζίκι και η έντονη κακοσμία του στόματος (που δεν προέρχεται από κάποια πάθηση) εξαλείφεται σε λίγα μόλις λεπτά.

Τι είναι καλό να προσέχω όταν καταναλώνω μαϊντανό;

• Ο μαϊντανός περιέχει οξαλικά οξέα, ουσίες που βρίσκονται φυσιολογικά σε φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς. Όταν τα οξαλικά οξέα συγκεντρωθούν σε μεγάλες ποσότητες στα υγρά του οργανισμού, κρυσταλλοποιούνται και προκαλούν διαταραχές στην υγεία μας. Γι αυτό, άτομα με προβλήματα στους νεφρούς ή τη χοληδόχο κύστη ίσως θα πρέπει να αποφύγουν την κατανάλωση μαϊντανού. Το ίδιο ισχύει και για άτομα που θέλουν να αυξήσουν την πρόσληψη ασβεστίου, επειδή τα οξαλικά μειώνουν την απορρόφησή του.

• Θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τις ποσότητες μαϊντανού που καταναλώνετε, καθώς η υπερβολική κατανάλωση προκαλεί ιλίγγους και μείωση του αριθμού των καρδιακών παλμών.

• Το λάδι από το μαϊντανό παρουσιάζει εμμηναγωγό δράση, αλλά σε μεγάλες δόσεις είναι δυνατόν να προκαλέσει διακοπή της κύησης στις εγκύους, καθώς ο μαϊντανός περιέχει το apiole, ένα έλαιο που ευθύνεται για την αυξημένη κινητικότητα της μήτρας και πιθανολογείται ότι σχετίζεται με διαταραχές του κύκλου στη γυναίκα σε μεγάλες δόσεις. Οι υπερβολές απαγορεύονται και κατά τη διάρκεια του θηλασμού για τον ίδιο λόγο.

Βάλτε το στο σπίτι σας!

Μπορεί πολύ εύκολα να καλλιεργηθεί σε μία γλάστρα στο μπαλκόνι μας σε μέρος δροσερό και φωτεινό. Γενικά, προτιμήστε τις μέτριες θερμοκρασίες και όχι το πολύ ζεστό ή το πολύ ψυχρό περιβάλλον. Χρειάζεται το χώμα να είναι καλό, ελαφρύ και να μην συγκρατεί πολύ νερό. Ένα πλούσιο μίγμα από φυλλόχωμα, τύρφη και λίγη άμμο ποταμίσια (ή περλίτη) είναι ιδανικό. Η σπορά γίνεται συνήθως την άνοιξη ή και το φθινόπωρο και στην αρχή θέλει προσεκτικό πότισμα για να μην φύγουν οι σπόροι από τη θέση τους. Αν έχετε κήπο, είναι προτιμότερο να τον φυτέψετε εκεί.

Για να αποξηράνετε το φυτό, μαζεύετε λίγα κλωναράκια, τα δένετε σε ένα ματσάκι και τα κρεμάτε στη σκιά μέχρι να ξεραθούν. Φυλάξτε τα αποξηραμένα φύλλα για όσο καιρό θέλετε σε ένα γυάλινο βάζο που να κλείνει αεροστεγώς, ώστε να μη χαθούν το άρωμα και οι ιδιότητές του.

Είναι σημαντικό να υπάρχει στην κουζίνα κάθε οικογένειας ο μαϊντανός και να χρησιμοποιείται όσο γίνεται πιο συχνά και στις ωμές σαλάτες, αλλά και στα διάφορα φαγητά.

Bionews.gr