Διατροφή και Αλτσχάιμερ

Είναι γνωστό ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μια παντοδύναμη μηχανή, που οι επιστήμονες ακόμα προσπαθούν να κατανοήσουν πλήρως. Ελέγχει όλες μας τις σκέψεις, τις κινήσεις, τις αισθήσεις και τις ζωτικές λειτουργίες κι όλα αυτά χωρίς εμείς καν να το σκεφτούμε. Αυτό σημαίνει ότι λειτουργεί ακόμα και στον ύπνο μας καθιστώντας τον έτσι ένα από τα πιο «αδηφάγα» σε ενέργεια όργανα του ανθρώπινου σώματος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ ζυγίζει μόλις το 2% του σωματικού μας βάρους, καταναλώνει περίπου το 20% της ενέργειας, που καταναλώνουμε. Η μισή από αυτήν την ενέργεια χρησιμοποιείται για τη μεταφορά των μηνυμάτων σε όλο το σώμα. Είναι, λοιπόν, ευνόητο ότι όταν η λειτουργία του εγκεφάλου εκπίπτει, δημιουργούνται μείζονος σημασίας προβλήματα, που επηρεάζουν τη ζωή τόσο του ασθενή όσο και της οικογένειας του σε πολλά επίπεδα. Μια από τις πιο γνωστές νόσους εκφύλισης της εγκεφαλικής λειτουργίας είναι το Αλτσχάιμερ. Είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας και αφορά στην «κατάρρευση» των νοητικών λειτουργιών, καταρχήν της μνήμης και ακολούθως του λόγου, της κρίσης και συνολικά της προσωπικότητας. Σήμερα, υπάρχουν 140.000 χιλιάδες ασθενείς στην Ελλάδα και 40.000.000 παγκοσμίως, ενώ οι προβλέψεις για το μελλοντικό αριθμό νοσούντων παγκοσμίως είναι δυσοίωνες.

Το γεγονός ότι αποτελεί ένα τεράστιο ιατρικό, κοινωνικό και οικονομοτεχνικό πρόβλημα για τις ανεπτυγμένες κοινωνίες με μεγάλο προσδόκιμο επιβίωσης, δημιούργησε την ανάγκη για πληθώρα ερευνών στοχεύοντας τόσο στην κατανόηση όσο και στην πρόληψη της εξάπλωσης της νόσου. Οι έρευνες ονομάζουν το Αλτσχάιμερ «Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) τύπου 3» εφόσον έχει κοινά βιοχημικά στοιχεία με τον ΣΔ τύπου 1 και 2. Επίσης, καθιστούν το μεταβολικό σύνδρομο και την παχυσαρκία σαν ιδιαίτερα κρίσιμους παράγοντες προδιάθεσης. Η διατροφή, λοιπόν, παίζει κρίσιμο ρόλο τόσο στην αντιμετώπιση όσο και στην πρόληψη και θα πρέπει να κινείται στους άξονες της μεσογειακής διατροφής. Αυτή η διατροφή συμπεριλαμβάνει λίγο κόκκινο κρέας και επικεντρώνεται σε:

• Σιτηρά ολικής άλεσης
• Φρούτα και λαχανικά
• Ψάρια
• Ξηροί καρποί
• Ελαιόλαδο

Οι διατροφικές συστάσεις για τους ασθενείς με Αλτσχάιμερ θα πρέπει να εστιάσουν σε φυσικές τροφές πάρα σε συμπληρώματα διατροφής. Πολλά από τα τρόφιμα που είναι καλές πηγές βιταμίνης Ε είναι και πλούσια σε ω3 λιπαρά οξέα και ακόρεστα λίπη – τα διατροφικά στοιχεία με την αποδεδειγμένα ισχυρότερη νευροπροστατευτική δράση. Αυτά τα λιπαρά οξέα βρίσκονται στο σολομό, τον τόνο και σε πολλά άλλα είδη ψαριών, και σχετίζονται με τη διατήρηση της καλής εγκεφαλικής λειτουργίας. Επίσης σε αυτές τις τροφές συγκαταλέγονται οι ξηροί καρποί, τα αυγά και το ελαιόλαδο. Οι ασθενείς θα πρέπει να περιορίσουν την πρόσληψη τροφών υψηλών σε κορεσμένα και trans λίπη όπως το κόκκινο κρέας, το παγωτό, συσκευασμένα προμαγειρεμένα προϊόντα και ορισμένες μαργαρίνες με υψηλή περιεκτικότητα σε υδρογονωμένα λίπη. 

Πολλές οργανώσεις ασθενών και επαγγελματιών υγείας προτείνουν τον περιορισμό των διατροφικών επιλογών αν έχουν εμφανιστεί προβλήματα μνήμης ή δυσκολία στην λήψη αποφάσεων. Η απλοποίηση της διατροφής μπορεί να περιορίσει το στρες που δημιουργείται από τέτοιες αποφάσεις. Υπάρχουν πολλές αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα σε άτομα με αρχικού σταδίου Αλτσχάιμερ. Τέτοιες αλλαγές συμπεριλαμβάνουν καθημερινές πνευματικές και σωματικές ασκήσεις, υγιεινή διατροφή και δραστήρια κοινωνική ζωή. Όταν όμως μιλάμε για πρόληψη, ποιες τροφές είναι εκείνες που φαίνεται να βοηθούν στις κλινικές έρευνες;

Η πολυπλοκότητα της ανθρωπινής διατροφής καθιστά σχεδόν αδύνατο να ταυτοποιηθούν συγκεκριμένα θρεπτικά στοιχεία που παρουσιάζουν προστατευτική δράση. Για το λόγο αυτό, οι έρευνες επικεντρώθηκαν σε διατροφικά σχήματα, που φαίνεται να λειτουργούν προστατευτικά. Αναγνώρισαν, λοιπόν, ένα διατροφικό σχήμα, που χαρακτηρίζεται από υψηλή πρόσληψη ω3 και ω6 λιπαρών οξέων, βιταμίνης Ε και φυλικού οξέος ενώ εμπεριέχει χαμηλότερη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων και βιταμίνης Β12. Οι διατροφικές συνήθειες των ατόμων, που ακολούθησαν αυτή τη διατροφή, χαρακτηρίζονται από υψηλή πρόσληψη ξηρών καρπών, ψαριών, ντοματών, πουλερικών, φρούτων και λαχανικών (ειδικά πράσινων φυλλωδών) και χαμηλή πρόσληψη σε γαλακτοκομικά πλήρων λιπαρών, κόκκινο κρέας, και βούτυρο. Τα χαρακτηριστικά αυτά προσομοιάζουν ιδιαίτερα στην μεσογειακή διατροφή. Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση φυτικών τροφών (λαχανικά, φρούτα, όσπρια και δημητριακά και ελαιολάδου σαν την κυρία πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, μέτρια κατανάλωση ψαριών, γαλακτοκομικών και κρασιού (μαζί με το γεύμα), χαμηλή κατανάλωση κρέατος και πουλερικών. Ένα τέτοιο διατροφικό σχήμα έχει αποδειχθεί να προσφέρει μακροζωία και προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα, ορισμένους τύπου καρκίνου και νευροεκφυλιστικές ασθένειες.

Καταλήγοντας, ασθενείς ή μη, οι βασικές αρχές υγιεινής διατροφής ισχύουν για όλους. Καταναλώνετε ποικιλία τροφών, ειδικά φρούτων και λαχανικών, οσπρίων, άπαχης πρωτεΐνης και γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών.

• Διατηρείστε το βάρος σας σε υγιή επίπεδα μέσω της διατροφής και της άσκησης.
• Περιορίστε τις τροφές που είναι υψηλές σε κορεσμένα λίπη όπως λιπαρά κρέατα και τηγανητά.
• Ελαττώστε τη ζάχαρη.
• Ελαττώστε το αλάτι.
• Πίνετε άφθονο νερό.
• Diatrofi.gr