Τέσσερα πολλά υποσχόμενα βότανα για τον διαβήτη

Η ανάγκη για την πρόληψη και αντιμετώπιση των υψηλών επιπέδων ζαχάρου στο αίμα αφορά όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού. Tα στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν  πως το 10% των ανδρών και το 9.6% των γυναικών άνω των 25 ετών στην Ευρώπη πάσχουν από διαβήτη. Η επιστημονική κοινότητα προσπαθώντας να αντιδράσει στο φαινόμενο αυτό μελετά την αποτελεσματικότητα νέων φαρμάκων όπως οι σιταγλιπτίνες, για την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη.

Η αλλαγή του τρόπου ζωής αποτελεί πάντα την πρώτη γραμμή άμυνας για την αντιμετώπιση του διαβήτη. Η ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με την άσκηση μπορούν αποδεδειγμένα να οδηγήσουν σε αναστροφή της ασθένειας στους προδιαβητικούς αλλά και στη μείωση του ρυθμού εξέλιξης αυτής σε πιο προχωρημένα στάδια. Για τους περισσότερους όμως ανθρώπους με ζάχαρο η αλλαγή των συνηθειών, η απώλεια βάρους, η προσεκτική δίαιτα και η άθληση αποτελούν στόχους μακρινούς και δύσκολα υλοποιήσιμους. Για τον λόγο αυτό η μόνη λύση σε πολλές περιπτώσεις είναι τα φάρμακα.

Τι γίνεται όμως με το δυσβάστακτο κόστος των φαρμάκων; Αυτό ήταν ίσως ένα από τα πρώτα ερωτήματα τα οποία θέλησαν να απαντήσουν οι επιστήμονες οι οποίοι ενδιαφέρθηκαν για την αντιμετώπιση του διαβήτη με περισσότερο φυσικές μεθόδους. Μην ξεχνάτε πως φυσικά συστατικά αποδεδειγμένα συμβάλλουν στην διαχείριση χρόνιων νοσημάτων όπως τα καρδιαγγειακά, γιατί λοιπόν να μην υπάρχουν και φυτικές ουσίες οι οποίες βοηθούν στην αποτελεσματική μείωση των επιπέδων ζαχάρου;

Τον περασμένο Ιανουάριο δημοσιεύτηκε μία από τις πρώτες μελέτες που υποστήριξε πως η χρήση Κινεζικών βοτάνων επιβραδύνει την εξέλιξη του διαβήτη. Στη συνέχεια, την περασμένη εβδομάδα, στο περιοδικό Journal of Agricultural and Food Chemistry δημοσιοποιήθηκαν τα αποτελέσματα έρευνας η οποία είχε σαν αντικείμενο την επίδραση τεσσάρων βοτάνων σε μηχανισμούς της ινσουλίνης. Τα βότανα που επιλέχθηκαν ήταν η ρίγανη (Origanum vulgare), η μαντζουράνα (Origanum majorana), το δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis) και η Μεξικάνικη ρίγανη (Lippia graveolens). Η υψηλή περιεκτικότητα των φυτών αυτών σε πολυφαινόλες είναι εκείνη η οποία ευθύνεται για την δραστικότητά τους.

Τα βότανα μελετήθηκαν ως προς την ικανότητά τους να εμποδίζουν τη δράση δύο ενζύμων, της διπεπτιδυλ-πεπτιδάσης 4 (DPP-4) και της τυροσινικής φωσφατάσης (PTP1B). Εν συντομία  η DPP-4 παίζει ρόλο στην έκκριση της ινσουλίνης (και στη μειωμένη έκκριση γλυκογόνου), ενώ η PTP1B στην αυξημένη ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη. Μάλιστα ο μηχανισμός αναστολής της DPP-4 είναι πολύ μελετημένος καθώς σε αυτόν βασίζεται και η δράση μίας ολόκληρης κλάσης φαρμάκων, των σιταγλιπτινών. Το πεδίο των αναστολέων της PTP1B είναι λιγότερο μελετημένο. Επιπλέον λόγω της μεγάλης διακύμανσης στην περιεκτικότητα των πολυφαινολών ανάλογα με τις συνθήκες καλλιέργειας των βοτάνων, διερευνήθηκε ξεχωριστά η δράση των φυτών παραγωγής  σε θερμοκήπιο και σε κοινές καλλιέργειες εξωτερικού χώρου.

Τα αποτελέσματα της μελέτης ήταν ενθαρρυντικά με το δενδρολίβανο και την Μεξικανική ρίγανη θερμοκηπίου να είναι οι περισσότερο αποτελεσματικοί αναστολείς της DPP-4. Αντίστοιχα το δενδρολίβανο, η Μεξικανική ρίγανη και η μαντζουράνα κοινής παραγωγής ήταν είχαν τη μέγιστη δράση ως προς την αναστολή της PTP1B .

Οι μελέτες φυσικά βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, σε μια εποχή όμως που το κόστος της υγείας είναι δυσβάσταχτο για πολλούς είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο το γεγονός πως καθημερινά βότανα τα οποία χρησιμοποιούωται στην μαγειρική μπορεί να ανοίξουν έναν νέο δρόμο στην αντιμετώπιση μίας εξελισσόμενης νόσου όπως ο ζαχαρώδης διαβήτης.

Ήβη Παπαϊωάννου

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

 

Πηγές:

1. WHO. Diabetes. Data and Statistics. Last accessed 28/7/2014.

http://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/diabetes/data-and-statistics

2. Medical News Today. Progression of diabetes stalled by traditional Chinese medicines. 20/1/2014. Last accessed 28/7/2014.

http://www.medicalnewstoday.com/releases/271356.php

3. Bower AM, Real Hernandez LM, Berhow MA, de Mejia EG.Bioactive Compounds from Culinary Herbs Inhibit a Molecular Target for Type 2 Diabetes Management, Dipeptidyl Peptidase IV.  J Agric Food Chem. 2014 Jun 13. [Epub ahead of print]